चालू घडामोडी स्पेशल टेस्ट 31 | Current Affairs Special Test 31

● 2023 सालचा ‘लता दीनानाथ मंगेशकर’ पुरस्कार ज्येष्ठ गायिका आशा भोसले यांना मुंबईतील सायन येथील श्री षण्मुखानंद हॉलमध्ये झालेल्या कार्यक्रमात 24 एप्रिल रोजी मास्टर दीनानाथजींच्या स्मृतिदिनी प्रदान करण्यात आला.
● तसेच विद्या बालन, पंकज उदास, प्रसाद ओक यांच्यासह अनेकांना मास्टर दीनानाथ मंगेशकर पुरस्कारही प्रदान करण्यात आले.
● मंगेशकर कुटुंबाच्या ‘मास्टर दीनानाथ मंगेशकर स्मृती प्रतिष्ठान, पुणे’ या सार्वजनिक चॅरिटेबल ट्रस्टतर्फे संगीत, नाटक, कला, वैद्यकीय, व्यावसायिक आणि सामाजिक कार्य क्षेत्रातील दिग्गजांचा सत्कार केला जातो.
● लता दीनानाथ मंगेशकर पुरस्कार 2022 पासून सुरू झाला असून त्याचे पहिले मानकरी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी ठरले होते.

● राज्याच्या भूजल संपत्तीचे संरक्षण व संवर्धन होण्याकरिता राष्ट्रीय जलविज्ञान प्रकल्प राबविण्यात येत आहे. या प्रकल्पामधील उत्कृष्ट कामगिरीबद्दल जागतिक बँकेने हैदराबाद येथे झालेल्या कार्यक्रमात राज्याचे भूजल आयुक्त यांचा सन्मानचिन्ह देऊन गौरव केला.
● सन २०२१ मध्ये ३३ व्या क्रमांकावर असताना गेल्या वर्षभरात प्रकल्पाला दिलेल्या गतीमुळे राज्याने यावर्षी मूल्यांकनात अव्वल क्रमांक मिळविला आहे.
● राज्यामध्ये राष्ट्रीय जलविज्ञान प्रकल्प जागतिक बँकेच्या अर्थसहाय्याने सन २०१६ पासून राबविण्यात येत आहे

● केरळ सरकारने पाण्याच्या उपलब्धतेचे लेखापरीक्षण करण्यासाठी, वापराच्या पद्धतींचे मोजमाप करण्यासाठी आणि या घटत चाललेल्या स्त्रोतामध्ये वाढ करण्याच्या संधीचा शोध घेण्यासाठी राज्यातील १०% ग्रामपंचायतींसाठी पाण्याचे अंदाजपत्रक (Water Budget) सुरू केले आहे.
● स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या पातळीवर तयार झालेले हे देशातील पहिलेच जल बजेट ठरले आहे.

● सांस्कृतिक मंत्रालयाने इंटरनॅशनल बुद्धिस्ट कॉन्फेडरेशनच्या (IBC) भागीदारीत या परिषदेचे आयोजन करण्यात आले होते.
● 2 दिवसीय शिखर परिषदेत विविध देशांतील बौद्ध भिक्खू, नामवंत विद्वान, संघ नेते आणि धर्म अभ्यासक सहभागी.
● परिषदेचा उद्देश – इतर देशांसोबत सांस्कृतिक आणि राजनैतिक संबंध वाढवणे.
● परिषदेची संकल्पना – Responses to Contemporary Challenges: Philosophy to Praxis

● अलीकडच्या काळात भारताने हाती घेतलेल्या बचाव मोहिमा :-

● ऑपरेशन गंगा – रशियाच्या युक्रेनवरील हल्ल्यानंतर युक्रेनमध्ये अडकलेल्या सर्व भारतीय नागरिकांना परत आणण्यासाठीची मोहीम

● ऑपरेशन देवी शक्ती – तालिबानच्या अफगाणिस्तानवरील ताब्यानंतर काबूलमधून भारतीय नागरिक आणि अफगाण भागीदारांची सुटका करण्यासाठीची मोहीम.

● ऑपरेशन वंदे भारत – कोविड-१९ महामारीमुळे परदेशात अडकलेल्या भारतीय नागरिकांना परत आणण्यासाठीची मोहीम.

● ऑपरेशन समुद्र सेतू – कोविड-१९ महामारीमुळे परदेशातील भारतीय नागरिकांना मायदेशी आणण्यासाठीची मोहीम.

● ३ मे २०२३ या जागतिक पत्रकारिता स्वातंत्र्य दिनाच्या निमित्ताने ‘रिपोर्टर्स विदाऊट बॉर्डर्स’तर्फे (RSF) जागतिक पत्रकारिता स्वातंत्र्य निर्देशांक २०२३ (World Press Freedom Index 2023) प्रकाशित करण्यात आला.
● भारत ३६.६२ गुणांसह १८० देशांमध्ये १६१ व्या क्रमांकावर आहे.
● २०२२ मध्ये भारताचा क्रमांक १५० होता. म्हणजेच भारताचे स्थान ११ अंकांनी घसरले आहे.
● अव्वल देश:
१) नॉर्वे
२) आयर्लंड
३) डेन्मार्क
● तळातील देश:
१८०) उत्तर कोरिया
१७९) चीन
१७८) व्हिएतनाम
● भारताचे शेजारी – भूतान (९०); श्रीलंका (१३५); पाकिस्तान (१५०); अफगाणिस्तान (१५२); बांगलादेश (१६३)

● युरोपियन कमिशनने हिमाचल प्रदेशमधील कांगडा चहाला संरक्षित भौगोलिक निर्देशक (protected geographical indication: PGI) दर्जा दिला आहे.

● 2022-23 च्या जानेवारीपर्यंतच्या आकडेवारीनुसार गुजरातमधील जामनगर हा भारतातील सर्वाधिक निर्यात करणारा जिल्हा ठरला आहे.
● 2022-23 (जानेवारीपर्यंत) कालावधीत भारताच्या निर्यातीपैकी (मूल्यानुसार) सुमारे 24% निर्यात या जिल्ह्यातून झाली आहे. जामनगरमधून पेट्रोलियम उत्पादनांची निर्यात होते.
● जामनगरनंतर गुजरातमधील सुरत आणि महाराष्ट्रातील मुंबई उपनगर अनुक्रमे द्वितीय आणि तृतीय स्थानावर आहेत.
● दक्षिण कन्नड (कर्नाटक), देवभूमी द्वारका, भरूच आणि कच्छ (गुजरात), मुंबई (महाराष्ट्र), कांचीपुरम (तामिळनाडू) आणि गौतम बुद्ध नगर (उत्तर प्रदेश) हे अव्वल १० मधील इतर जिल्हे आहेत.

● अमिताव घोष लिखित स्मोक अँड अॅशेस : अ रायटर्स जर्नी थ्रू ओपियम हिडन हिस्ट्रीज (Smoke and Ashes: A Writer’s Journey Through Opium’s Hidden Histories) हे पुस्तक जुलै 2023 मध्ये आणि हार्पर कॉलिन्सद्वारे प्रकाशित करण्यात येणार आहे.
● हे पुस्तक म्हणजे आत्मचरित्र, प्रवासवर्णन आणि अफूच्या आर्थिक आणि सांस्कृतिक इतिहासाचा सखोल अभ्यास यांचा मिलाप आहे.
● 2005 ते 2015 दरम्यान घोष यांनी सी ऑफ पॉपीज, रिव्हर ऑफ स्मोक आणि फ्लड ऑफ फायर या तीन कादंबरी लिहिताना केलेल्या विस्तृत संशोधनावर आधारित हे पुस्तक आहे.
● अमिताव घोष यांची द शॅडो लाइन्स, द ग्लास पॅलेस, द हंग्री टाइड, गन आयलंड, द ग्रेट डिरेंजमेंट, द नटमेग कर्स, जंगल नामा आणि द लिव्हिंग माउंटन ही इतर पुस्तकेही प्रसिद्ध आहेत.
● त्यांना 2018 सालच्या ज्ञानपीठ पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले होते. हा पुरस्कार मिळवणारे ते पहिले इंग्रजी भाषेतील लेखक आहेत.