Daily Current Affairs Quiz 1 March 2025 | चालू घडामोडी Quiz : 1 मार्च 2025

● देशाचे विद्यमान वित्त आणि महसूल सचिव म्हणून कार्यरत असलेले तुहिन कांता पांडे यांची भांडवली बाजाराची नियंत्रक असलेल्या सिक्युरिटीज अँड एक्सचेंज बोर्ड अर्थात ‘सेबी’च्या अध्यक्षपदी नियुक्ती घोषित करण्यात आली.

● भारतीय प्रशासकीय सेवेतील ओडिशाच्या १९८७ च्या तुकडीतील अधिकारी पांडे हे मावळत्या ‘सेबी’ अध्यक्ष माधवी पुरी बुच यांची जागा घेतील.

● बुच यांचा ‘सेबी’ प्रमुख म्हणून कार्यकाळ २८ फेब्रुवारी रोजी संपुष्टात आला आहे.

● तुहिन कांता पांडे यांची 3 वर्षांच्या कालावधीसाठी नियुक्ती करण्यात आली आहे.

● तूहीन कांत पांडेय यांची SEBI चे 11वे अध्यक्ष म्हणून निवड झाली आहे.

● गुंतवणूक आणि सार्वजनिक मालमत्ता व्यवस्थापन विभाग (दीपम) सचिव म्हणून काम करणाऱ्या पांडे यांची यावर्षी जानेवारीमध्ये अर्थसंकल्प २०२५-२६ च्या आधी महसूल सचिव म्हणून नियुक्ती करण्यात आली होती.

● भारतीय नौदल आणि डीआरडीओने २५ फेब्रुवारी २०२५ रोजी नौदल जहाजविरोधी क्षेपणास्त्र – शॉर्ट रेंज (NASM-SR) ची यशस्वी चाचणी केली.

● हे क्षेपणास्त्र ओडिशातील चांदीपूर येथील एकात्मिक चाचणी श्रेणीतून भारतीय नौदलाच्या सी किंग एमके ४२बी हेलिकॉप्टरमधून प्रक्षेपित करण्यात आले.

● NASM-SR हे भारतातील पहिले स्वदेशी विकसित एअर-लांच केलेले जहाजविरोधी क्षेपणास्त्र आहे ज्यामध्ये समुद्रात स्किमिंग करण्याची क्षमता आहे.

● डीआरडीओने क्षेपणास्त्राच्या मॅन-इन-लूप वैशिष्ट्याच्या यशस्वी प्रमाणीकरणाची पुष्टी केली, ज्यामुळे रिअल-टाइम लक्ष्य निवड आणि उड्डाणात पुनर्लक्ष्यीकरण शक्य होते.

● कन्नड लेखिका बानू मुश्ताक यांच्या ‘हार्ट लॅम्प’ या लघुकथा संग्रहाचे इंग्रजीत भाषांतर दीपा भास्थी यांनी केले आहे.

● हा संग्रह पहिल्यांदाच प्रतिष्ठित आंतरराष्ट्रीय बुकर पुरस्कार २०२५ साठी लॉंगलिस्ट झाला आहे.

● जगभरातील सर्वोत्तम अनुवादित कथांचा गौरव करणाऱ्या या पुरस्काराच्या यादीत कन्नड पुस्तकाचा समावेश करण्यात आला आहे.

● या संग्रहात १५ राष्ट्रीयत्वांमधील १३ पुस्तके आहेत, ज्यात पहिल्यांदाच कन्नड आणि रोमानियनसह १० मूळ भाषांमधील पुस्तके समाविष्ट आहेत.

● समुद्री गवताचे पर्यावरणीय महत्त्व अधोरेखित करण्यासाठी आणि संवर्धन प्रयत्नांना प्रोत्साहन देण्यासाठी दरवर्षी १ मार्च रोजी जागतिक समुद्री गवत दिन साजरा केला जातो.

● समुद्री परिसंस्था राखण्यात, सागरी जैवविविधतेला पाठिंबा देण्यात, किनारपट्टी स्थिर करण्यात आणि कार्बन सिंक म्हणून काम करण्यात सीग्रास महत्त्वाची भूमिका बजावते.

● टाटा सन्सचे अध्यक्ष एन चंद्रशेखरन यांची रतन टाटा एंडोमेंट फाउंडेशन (RTEF) चे प्रमुख म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे.

● दिवंगत रतन टाटा यांनी स्थापन केलेली ही फाउंडेशन भारतीय समाजात योगदान देण्यासाठी परोपकार आणि तांत्रिक संशोधनावर लक्ष केंद्रित करते.

● रतन टाटांच्या मृत्युपत्राचे कार्यकारी मेहली मिस्त्री, शिरीन आणि डियाना जेजीभॉय आणि डेरियस खंबाटा यांनी ही नियुक्ती केली.

● चंद्रशेखरन यांचे नेतृत्व फाउंडेशनच्या कामकाजाला सुव्यवस्थित करण्यास मदत करेल, त्याची स्वतंत्र ओळख आणि प्रभावी प्रशासन सुनिश्चित करेल.

● केंद्रीय आरोग्य मंत्री जगत प्रकाश नड्डा यांनी २८ फेब्रुवारी २०२५ रोजी ओडिशातील पुरी येथे सार्वजनिक आरोग्यसेवेतील चांगल्या आणि प्रतिकृती पद्धती आणि नवोपक्रमावरील ९ व्या राष्ट्रीय शिखर परिषदेचे उद्घाटन केले.

● ओडिशाचे मुख्यमंत्री मोहन चरण माझी आणि इतर मान्यवर या कार्यक्रमाला उपस्थित होते.

● दोन दिवसांच्या या शिखर परिषदेमुळे राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांना सार्वजनिक आरोग्यसेवेतील सर्वोत्तम पद्धती आणि नवोपक्रमांचे प्रदर्शन करता येते.

● सहभागी सार्वजनिक आरोग्य आव्हानांना तोंड देण्यासाठी इतरांच्या अनुभवांमधून ज्ञान सामायिक करतात आणि शिकतात.

● आठवी शिखर परिषद मे २०२२ मध्ये गुजरातमधील केवडिया येथे आयोजित करण्यात आली होती.

● केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाच्या अंतर्गत राष्ट्रीय आरोग्य अभियान या शिखर परिषदेचे आयोजन करते.

● केंद्रीय ग्रामीण विकास मंत्री शिवराज सिंह चौहान यांनी नोएडा हाट येथे सारस आजीविका मेळा २०२५ चे उद्घाटन केले.

● हा मेळा २१ फेब्रुवारी ते १० मार्च पर्यंत चालतो, ज्यामध्ये ग्रामीण कला, हस्तकला आणि स्वयंसहायता गट उत्पादने प्रदर्शित केली जातात.

● ग्रामीण विकास मंत्रालय आणि राष्ट्रीय ग्रामीण विकास आणि पंचायती राज संस्था (NIRDPR) द्वारे हे आयोजन केले जाते.

● ते स्वयं-मदत गट (SHG) महिलांना ‘लखपती’ म्हणून प्रोत्साहन देते. ३० राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांमधील ४५० हून अधिक स्वयंसहायता गट सदस्य सहभागी होत आहेत, २०० स्टॉलवर हातमाग, हस्तकला आणि नैसर्गिक अन्न उत्पादने प्रदर्शित केली आहेत.

🔰 पाकिस्तानविरूद्धच्या सामन्यात भारताच्या विराट कोहलीने 15 धावा करत मोठा पराक्रम केला आहे. त्याने वनडेत 14 हजार धावा पूर्ण केल्या आहेत. त्याने 287 सामन्यांत हा पराक्रम केला.

🔰 एकदिवसीय सामन्यात 14000 धावा करणारा विराट कोहली दुसरा भारतीय आणि जगातील तिसरा फलंदाज ठरला.

🔰 याआधी सचिन तेंडुलकरने 350 इनिंग्समध्ये आणि कुमार संगकाराने 378 इनिंग्समध्ये हा टप्पा पूर्ण केला.

⭐️ सचिन तेंडुलकर :- 18,426 धावा (463 सामने, 452 डाव)

⭐️ कुमार संघकारा (श्रीलंका) :- 14,234 धावा (404 सामने, 380 डाव)

⭐️  विराट कोहली :- 14,085 धावा (299 सामने, 287 डाव)

🔰 चॅम्पियन्स ट्रॉफी 2024 मध्ये पाकिस्तानविरूद्धच्या सामन्यात भारताच्या विराट कोहलीने 100 धावा करत विश्वविक्रमी 51 वे शतक साजरे केले.

🔰 सचिन तेंडुलकरने 49 एकदिवसीय शतके केली आहेत.

🔰 तर तिसऱ्या क्रमांकावर रोहित शर्माने 32 शतके केली आहेत.

🔰 चौथ्या क्रमांकावर रिकी पोंटिंगने 30 शतके केली आहेत.

🔰 पाचव्या क्रमांकावर श्रीलंकेचा सनथ जयसूर्या 28 शतकांसह पाचव्या क्रमांकावर आहेत.

● १० वे जागतिक बुद्धिबळ विजेते, रशियन बुद्धिबळ ग्रँडमास्टर बोरिस स्पास्की यांचे वयाच्या ८८ व्या वर्षी निधन झाले आहे. आंतरराष्ट्रीय बुद्धिबळ महासंघ (FIDE) चे जनरल डायरेक्टर एमिल सुतोव्स्की यांनी त्यांच्या निधनाची माहिती रॉयटर्सला दिली.

● १९६९ मध्ये त्याने टिग्रान पेट्रोसियनला हरवून १० वा जागतिक बुद्धिबळ विजेता बनला तेव्हा त्यांची शिखरावर पोहोचली होती. स्पास्की त्याच्या सार्वत्रिक खेळण्याच्या शैलीसाठी ओळखला जात असे, त्याने पोझिशनल आणि अ‍ॅटॅकिंग दोन्ही गेममध्ये उत्कृष्ट कामगिरी केली, ज्यामुळे तो एक प्रबळ प्रतिस्पर्धी बनला.

● जागतिक बुद्धिबळ विजेता म्हणून स्पास्कीचे वर्चस्व १९७२ पर्यंत टिकले, जेव्हा त्याने आइसलँडमधील रेकजाविक येथे झालेल्या ऐतिहासिक “मॅच ऑफ द सेंच्युरी” मध्ये अमेरिकन बुद्धिबळपटू बॉबी फिशरचा सामना केला. सोव्हिएत युनियन आणि अमेरिका यांच्यातील शीतयुद्धाच्या काळातील ही लढाई बुद्धिबळाच्या पलीकडे गेली आणि जगाचे लक्ष वेधून घेतले. पहिले दोन गेम जिंकूनही, स्पास्कीने अखेर सामना १२.५-८.५ असा गमावला. तथापि, स्पर्धेदरम्यान त्याची सौजन्यपूर्ण खिलाडूवृत्ती दिसून आली – विशेषतः जेव्हा त्याने सहावा गेम गमावल्यानंतर फिशरचे कौतुक केले, स्पर्धात्मक बुद्धिबळातील एक दुर्मिळ हावभाव. या प्रतिष्ठित सामन्याने केवळ बुद्धिबळाचा इतिहासच बदलला नाही तर शीतयुद्धादरम्यान भू-राजकीय प्रतिस्पर्ध्याचे प्रतीक देखील बनले.