ऑगस्ट महिन्यातील महत्त्वाचे दिन
● 1 ऑगस्ट – मुस्लीम महिला हक्क दिन
● भारतात तिहेरी तलाकविरोधात कायदा अस्तित्वात येण्याच्या वर्धापनदिनानिमित्त 1 ऑगस्ट रोजी देशभरात मुस्लिम महिला हक्क दिन (Muslim Women’s Rights Day) पाळला जातो.
● 2020 मध्ये पहिल्यांदा हा दिवस आयोजित करण्यात आला.
● भारत सरकारने तिहेरी तलाकविरोधात 1 ऑगस्ट, 2019 रोजी कायदा केला ज्याद्वारे तिहेरी तलाकच्या सामाजिक कुप्रथेस (Triple talaq or Talaq-e-biddat) फौजदारी गुन्हा ठरवण्यात आले.
● 1 ऑगस्टः जागतिक फुफ्फुसाचा कर्करोग दिन
● दरवर्षी, फुफ्फुसाच्या कर्करोगाची कारणे आणि उपचारांबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी आणि या आजारासाठी पुरेशा संशोधन निधीच्या अभावाच्या समस्यांवर प्रकाश टाकण्यासाठी 1 ऑगस्ट रोजी जागतिक फुफ्फुसाचा कर्करोग दिन (World Lung Cancer Day) साजरा केला जातो.
● फोरम ऑफ इंटरनॅशनल रेस्पिरेटरी सोसायटीज (FIRS) ने 2012 मध्ये इंटरनॅशनल असोसिएशन फॉर द स्टडी ऑफ लंग कॅन्सर (IASLC) आणि अमेरिकन कॉलेज ऑफ चेस्ट फिजिशियन यांच्या सहकार्याने ही मोहीम प्रथम आयोजित केली होती.
● 1 ऑगस्ट – वर्ल्ड वाईड वेब दिन
● वर्ल्ड वाईड वेब दिन दरवर्षी 1 ऑगस्ट रोजी साजरा केला जातो.
● 1 ऑगस्ट 1991 रोजी टिम बर्नर्स-ली यांनी alt.hypertext न्यूजग्ग्रुपवर वर्ल्ड वाइड वेबसाठीचा एक प्रस्ताव पोस्ट केला होता.
● 3 ऑगस्ट 2023: 13 वा भारतीय अवयवदान दिन
● भारतीय अवयवदान दिन (Indian Organ Donation Day) दरवर्षी 27 नोव्हेंबर रोजी साजरा केला जात होता, परंतु 2023 पासून हा दिवस 3 ऑगस्ट रोजी साजरा करण्यात आला.
● 3 ऑगस्ट 1994 रोजी भारतातील पहिल्या यशस्वी हृदय प्रत्यारोपणाच्या स्मरणार्थ हा दिवस निश्चित करण्यात आला आहे.
● 2010 पासून भारतीय अवयव दान दिन दरवर्षी पाळला जातो.
● 6 व 9 ऑगस्ट: हिरोशिमा दिन व नागासाकी दिन
● जपान दरवर्षी 6 व 9 ऑगस्ट हे दिवस अनुक्रमे हिरोशिमा दिन आणि नागासाकी दिन म्हणून पाळते.
● 6 ऑगस्ट 1945 रोजी अमेरिकेने ‘एनोला गे’ विमानाने जपानच्या हिरोशिमावर लिटल बॉय नावाचा अणुबॉम्ब टाकला होता.
● 9 ऑगस्ट 1945 रोजी अमेरिकेने ‘बॉकस्कार’ विमानाने जपानच्या नागासाकीवर फॅट मॅन नावाचा अणुबॉम्ब टाकला होता.
● 7 ऑगस्ट 2023 – 9 वा राष्ट्रीय हातमाग (Handloom) दिन
● 2023 ची संकल्पनाः शाश्वत फॅशनसाठी हातमाग (Handlooms for Sustainable Fashion)
● सर्वप्रथम हा दिन 7 ऑगस्ट 2015 रोजी साजरा करण्यात आला होता.
● 7 ऑगस्ट 1905 रोजी सुरू झालेल्या स्वदेशी चळवळीच्या स्मरणार्थ या तारखेला ऐतिहासिक महत्त्व आहे.
● 7 ऑगस्ट – भालाफेक दिन
● भारताने 7 ऑगस्ट 2023 रोजी भालाफेक दिन साजरा केला.
● 7 ऑगस्ट 2021 रोजी भारताच्या नीरज चोप्राने टोकियो ऑलिम्पिक गेम्सच्या पुरुष भालाफेक प्रकारात 87.58 मीटर भालाफेक करत सुवर्णपदक जिंकले होते.
● भारतातील अॅथलेटिक्सची सर्वोच्च संस्था असलेल्या अॅथलेटिक्स फेडरेशन ऑफ इंडियाने टोकियो ऑलिम्पिकमध्ये नीरज चोप्राच्या ऐतिहासिक सुवर्णपदकाच्या स्मरणार्थ 7 ऑगस्ट हा राष्ट्रीय भालाफेक दिवस म्हणून साजरा करण्याचा निर्णय घेतला होता.
● 9 ऑगस्ट: जागतिक आदिवासी दिन 2023
● डिसेंबर 1994 मधील संयुक्त राष्ट्रांच्या आमसभेच्या ठरावानुसार, दरवर्षी 9 ऑगस्ट रोजी जागतिक आदिबासी दिन (International Day of the World’s Indigenous Peoples / World Tribal Day) साजरा केला जातो.
● 2023 ची संकल्पनाः स्व-निर्णयासाठी बदलाचे एजंट म्हणून स्वदेशी तरुण (Indigenous Youth as Agents of Change for Self-determination)
● स्वदेशी लोकसंख्येवरील मानवी हक्क कार्यगटाच्या संवर्धन आणि संरक्षणावरील संयुक्त राष्ट्रांच्या उप-आयोगाच्या (UN Sub-Commission on the Promotion and Protection of Human Rights Working Group on Indigenous Populations) 1982 मधील पहिल्या बैठकीच्या स्मरणार्थ ही तारीख निवडण्यात आली.
● संयुक्त राष्ट्रांच्या अंदाजानुसार स्थानिक लोक जागतिक लोकसंख्येच्या 5% पेक्षा कमी असले तरीही ते जगातील सर्वात गरीब लोकांपैकी 15% आहेत.
● 10 ऑगस्ट: जागतिक सिंह दिन
● 2013 मध्ये पहिला जागतिक सिंह दिन साजरा ण्यात आला.
● गेल्या दोन दशकात सिंहांची संख्या 40% पेक्षा स्तने कमी झाली आहे.
● सिंहाचे शास्त्रीय नाव : पँथेरा लिओ (Panthera leo)
●10 ऑगस्टः जागतिक जैवइंधन दिन
● पारंपारिक जीवाश्म इंधनांना पर्याय म्हणून बिगर- जीवाश्म इंधनाच्या वापराबाबत जागरूकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी 10 ऑगस्ट रोजी जागतिक जैवइंधन दिन साजरा केला जातो.
● 10 ऑगस्ट 1983 रोजी सर रुडोल्फ डिझेल यांनी जगात पहिल्यांदाच शेंगतेलावर यांत्रिक इंजिन चालवले होते. त्यांच्या या कामगिरीमुळे प्रत्येक वर्षी 10 ऑगस्टला जागतिक जैवइंधन दिन साजरा केला जातो.
● तर ऑगस्ट 2015 मध्ये पहिल्यांदाच पेट्रोलियम आणि गॅस मंत्रालयाद्वारे हा दिवस साजरा करण्यात आला होता.
● 12 ऑगस्ट: जागतिक हत्ती दिन
● 12 ऑगस्ट – आंतरराष्ट्रीय युवा दिन
● दरवर्षी 12 ऑगस्ट रोजी आंतरराष्ट्रीय युवा दिन (International Youth Day) साजरा केला जातो. सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय विषयांवर जगातील तरुणांची मते जाणून घेणे हा त्याचा हेतू आहे.
● 2023 ची संकल्पनाः युवांसाठी हरित कौशल्येः शाश्वत जगाच्या दिशेने (Green Skills for Youth: Towards a Sustainable World.)
● हा आंतरराष्ट्रीय युवा दिन पहिल्यांदा 12 ऑगस्ट 2000 रोजी साजरा करण्यात आला. हा दिवस साजरा करण्याचा निर्णय संयुक्त राष्ट्र संघाने 17 डिसेंबर 1999 रोजी घेतला होता.
● 13 ऑगस्ट – जागतिक अवयव दान दिवस
● भारत दरवर्षी 27 नोव्हेंबर रोजी राष्ट्रीय अवयव दान दिन साजरा करतो.
● पहिले यशस्वी जिवंत दाता अवयव प्रत्यारोपण अमेरिकेत 1953 मध्ये करण्यात आले. रोनाल्ड आणि रिचर्ड हेरिक या जुळ्या भावांमध्ये किडनी प्रत्यारोपण यशस्वीरीत्या पार पाडल्याबद्दल डॉक्टर जोसेफ मरे यांना 1990 मध्ये शरीरविज्ञान आणि वैद्यकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक मिळाले.
● 14 ऑगस्ट – फाळणीच्या भीषण आठवणींचा दिवस
● पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 2021 मध्ये हा दिवस पाळण्याची घोषणा केली होती.
● 14 ऑगस्ट हा पाकिस्तानमध्ये स्वातंत्र्य दिन देखील साजरा केला जातो.
● 14 ऑगस्ट 1947 रोजी भारताची फाळणी करून भारतातून पाकिस्तान हा नवीन देश तयार करण्यात आला.
● 19 ऑगस्ट: जागतिक मानवतावादी दिन
● दरवर्षी 19 ऑगस्ट रोजी, जागतिक मानवतावादी दिनाच्या (World Humanitarian Day) निमित्ताने संकटग्रस्त लोकांचे जीवन सुधारण्यासाठी अथक परिश्रम करणाऱ्या मानवतावाद्यांच्या उल्लेखनीय प्रयत्नांचा सन्मान करण्यासाठी जग एकत्र येते.
● 2023 ची संकल्पना: No Matter What
● ही संकल्पना जगभरातील मानवतावाद्यांच्या दृढ समर्पणाला अंतर्भूत करते.
● 19 ऑगस्टः जागतिक छायाचित्रण दिन
● दरवर्षी 19 ऑगस्ट रोजी जागतिक छायाचित्रण दिन (World Photography Day) साजरा केला जातो.
● हा दिवस डेग्युरेओटाइपच्या (daguerreotype) शोधाचे स्मरण करतो. 1837 मध्ये लुई डेंग्युरे यांनी विकसित केलेली ‘डेग्युरेओटाइप’ ही एक प्रारंभिक छायाचित्रण प्रक्रिया होती जिने आधुनिक फोटोग्राफीचा मार्ग मोकळा केला.
● 19 ऑगस्ट 1839 रोजी ही प्रक्रिया लोकांसमोर जाहीर करण्यात आली होती.
● 20 ऑगस्ट – सद्भावना दिवस
● माजी पंतप्रधान राजीव गांधी यांच्या जयंती निमित्ताने भारतात दरवर्षी 20 ऑगस्ट रोजी सद्भावना दिवस (Harmony Day) साजरा केला जातो.
● सर्व धर्म आणि भाषांच्या लोकांमध्ये राष्ट्रीय एकात्मता आणि जातीय सलोखा वाढवणे हा सद्भावना दिवसाचा मुख्य उद्देश आहे.
● 21 ऑगस्टः आंतरराष्ट्रीय दहशतवादाचे बळी दिवस
● दरवर्षी 21 ऑगस्ट रोजी आंतरराष्ट्रीय दहशतवादाचे बळी दिवस (International Day of Remembrance of and Tribute to the Victims of Terrorism) पाळला जातो.
● संयुक्त राष्ट्रांच्या आमसभेने 2017 मध्ये 21 ऑगस्ट हा दिन आंतरराष्ट्रीय दहशतवादाचे बळी दिवस म्हणून स्वीकारला होता.
● 21 ऑगस्ट – जागतिक ज्येष्ठ नागरिक दिन
● वयोवृद्धांच्या समाजातील योगदानाबद्दल जागरुकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी 21 ऑगस्ट रोजी जागतिक ज्येष्ठ नागरिक दिन (World Senior Citizen Day) साजरा केला जातो.
● या दिवसाची सुरुवात अमेरिकेचे माजी अध्यक्ष रोनाल्ड रेगन यांच्या प्रयत्नांतून झाली. 1988 मध्ये, अध्यक्ष रेगन यांनी 21 ऑगस्ट हा अमेरिकेमध्ये राष्ट्रीय ज्येष्ठ नागरिक दिन म्हणून घोषित करण्याची घोषणा केली.
● वृद्ध व्यक्तींचा आंतरराष्ट्रीय दिवस (International Day of Older Persons) हा 1 ऑक्टोबर रोजी साजरा केला जातो.
● 22 ऑगस्ट – धर्म किंवा श्रद्धेवर आधारित हिंसाचाराच्या बळींचे स्मरण करणारा आंतरराष्ट्रीय दिवस 2023
● धर्म किंवा श्रद्धेवर आधारित हिंसाचाराच्या कृत्यांचे स्मरण करणारा आंतरराष्ट्रीय दिवस (International Day Commemorating the Victims of Acts of Violence Based on Religion or Belief) दरवर्षी 22 ऑगस्ट रोजी साजरा केला जातो.
● 2019 मध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या आमसभेने याची घोषणा केली होती.
● 23 ऑगस्ट – गुलाम व्यापार आणि त्याच्या निर्मूलनाच्या स्मरणार्थ आंतरराष्ट्रीय दिन
● 23 ऑगस्ट रोजी जगभरात ‘गुलाम व्यापार आणि त्याच्या निर्मूलनाच्या स्मरणार्थ आंतरराष्ट्रीय दिन’ (International Day for the Remembrance of the Slave Trade and its Abolition) साजरा केला जातो.
● 2023 ची संकल्पनाः परिवर्तनात्मक शिक्षणाद्वारे गुलामगिरीच्या वर्णद्वेषाच्या वारशाशी लढा (Fighting slavery’s legacy of racism through transformative education)
● गुलामांच्या व्यापाराविरुद्ध 23 ऑगस्ट 1791 रोजी सेंट डोमिंग्यू, ज्याला आता हैती म्हणतात, येथे उठाव सुरू झाला त्या घटनेचे स्मरण या दिनाच्या निमित्ताने केले जाते.
● 20 ते 24 ऑगस्ट 2023 – जागतिक जल सप्ताह (World Water Week)
● 1991 सालापासून स्टॉकहोम इंटरनॅशनल वॉटर इन्स्टिट्यूटद्वारे आयोजित हा वार्षिक जागतिक जल मंच आहे.
● 2023 सालची संकल्पनाः बदलाची बीजे: जल-ज्ञानी जगासाठी नाविन्यपूर्ण उपाय, (Seeds of Change: Innovative Solutions for a Water- Wise World). ही संकल्पना सध्याच्या जल आव्हानांना तोंड देण्यासाठी नाविन्यपूर्णतेवर प्रकाश टाकते.
● 26 ऑगस्ट – महिला समानता दिन
● दरवर्षी 26 ऑगस्ट रोजी महिला समानता दिन (Women’s Equality Day) साजरा केला जातो, हा महिलांसाठी समान हक्क आणि संधींसाठी सुरू असलेल्या संघर्षाची जागतिक ओळख आहे.
● 2023 ची संकल्पनाः समानता स्वीकारा (Embrace Equity)
● 29 ऑगस्ट – राष्ट्रीय क्रीडा दिन
● 29 ऑगस्ट 2023 रोजी संपूर्ण भारतात 12 वा राष्ट्रीय क्रीडा दिन (National Sports Day) साजरा करण्यात आला.
● 2023 ची संकल्पना: खेळ हे सर्वसमावेशक आणि तंदुरुस्त समाजासाठी सहाय्यक आहेत (Sports are an enabler to an inclusive and fit society)
● या दिनानिमित्ताने राष्ट्रीय क्रीडा महासंघाचे पोर्टल सुरू करण्यात आले.
● हॉकीचे महान खेळाडू मेजर ध्यानचंद यांची 29 ऑगस्ट ही जयंती यानिमित्ताने साजरी केली जाते.
● 29 ऑगस्ट 2012 रोजी पहिल्यांदा हा दिन साजरा करण्यात आला होता.
● उद्दिष्टः सर्व वयोगटातील लोकांना शारीरिक तंदुरुस्ती, नियमित व्यायाम आणि निरोगी जीवनशैली स्वीकारण्यास प्रोत्साहित करते.
● 29 ऑगस्टः अणु चाचण्यांविरुद्ध आंतरराष्ट्रीय दिवस
● अण्वस्त्र चाचणी स्फोट किंवा इतर कोणत्याही अणु स्फोटांच्या परिणामांबद्दल जागरूकता निर्माण करण्याच्या
● डिसेंबर 2009 मध्ये, संयुक्त राष्ट्रांच्या आमसभेच्या 64 व्या सत्रात 29 ऑगस्ट हा अणुचाचण्यांविरुद्ध आंतरराष्ट्रीय दिवस घोषित करण्यात आला.
● 30 ऑगस्ट – सक्तीने बेपत्ता झालेल्या बळींचा आंतरराष्ट्रीय दिवस
● सक्तीने बेपत्ता झालेल्या बळींचा आंतरराष्ट्रीय दिवस (International Day of the Victims of Enforced Disappearances) दरवर्षी 30 ऑगस्ट रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस सक्तीने बेपत्ता होण्याच्या जागतिक गुन्ह्याबद्दल जागरुकता वाढवण्यासाठी समर्पित आहे.
● 2010 मध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या आमसभेद्वारे हा दिवस घोषित करण्यात आला.
● 2007 मध्ये सैन्याने अपहरण केलेले फिलिपिनो मानवाधिकार कार्यकर्ते जोनास बॉस यांच्या सक्तीने बेपत्ता झाल्याच्या स्मरणार्थ 30 ऑगस्ट ही तारीख निवडण्यात आली.
● 30 ऑगस्ट – राष्ट्रीय लघु उद्योग दिन
● दरवर्षी 30 ऑगस्ट रोजी, भारत राष्ट्रीय लघु उद्योग दिन (National Small Industry Day) साजरा करतो.
● हा दिवस देशाच्या आर्थिक विकासात लहान उद्योगांचे अमूल्य योगदान ओळखण्यासाठी आणि साजरा करण्यासाठी समर्पित आहे.
● 2001 मध्ये भारत सरकारने हा दिन घोषित केला होता.
● 30 ऑगस्ट – आंतरराष्ट्रीय व्हेल शार्क दिवस
● जगातील सर्वात मोठा मासा व्हेल शार्कच्या दुर्दशेबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी 30 ऑगस्ट रोजी आंतरराष्ट्रीय व्हेल शार्क दिवस (International Whale Shark Day) साजरा केला जातो.
● आंतरराष्ट्रीय व्हेल शार्क दिन प्रथम 2008 मध्ये इस्ला होलबॉक्समधील आंतरराष्ट्रीय व्हेल शार्क परिषदेत साजरा करण्यात आला.
● 31 ऑगस्ट 2023 – जागतिक संस्कृत दिन 2023
● 2023 मध्ये, जागतिक संस्कृत दिन 31 ऑगस्ट 2023 रोजी साजरा करण्यात आला.
● पहिला जागतिक संस्कृत दिन 1969 मध्ये साजरा करण्यात आला होता.
● 31 ऑगस्ट – आफ्रिकन लोकांसाठीचा आंतरराष्ट्रीय दिवस वंशाच्या लोकांसाठीचा पहिला आंतरराष्ट्रीय दिवस
● 31 ऑगस्ट 2021 रोजी, संयुक्त राष्ट्रांनी आफ्रिकन वंशाच्या लोकांसाठीचा पहिला आंतरराष्ट्रीय दिवस घोषित केला.
● हा दिवस आफ्रिकन वारसा असलेल्या व्यक्तींनी केलेल्या सांस्कृतिक, सामाजिक आणि ऐतिहासिक योगदानाची जागतिक ओळख म्हणून काम करतो.